Kwalifikacja osób potrzebujących

Pomocą żywnościową w Programie FEPŻ 2021-2027 Podprogram 2023 mogą być objęte osoby i rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej, spełniające kryteria określone w art. 7 Ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2023 poz. 901 i 1693) i których dochód nie przekracza 265% kryterium dochodowego (od 1 stycznia 2022 r. kwoty kryteriów dochodowych wynoszą: dla osoby samotnie gospodarującej – 776 zł, dla osoby w rodzinie – 600 zł) uprawniającego do skorzystania z pomocy społecznej, to jest:

• 2 056,40 PLN dla osoby samotnie gospodarującej i
• 1 590,00 PLN dla osoby w rodzinie.

Organizacje Pomocy Lokalnej w Programie FEPŻ 2021-2027 nie są zobowiązane do dokumentowania powodów udzielanej pomocy żywnościowej, ani też nie posiadają uprawnień do wymagania dodatkowej dokumentacji poświadczającej wskazany w skierowaniu podwód (jak np. „zaświadczenia o chorobie”, „wyciąg bankowy” itd.)

Wyjaśnienie: Zgodnie z Wytycznymi IZ [MRPiPS] Organizacje Pomocy Lokalnej w Programie FEPŻ są odpowiedzialne za prowadzenie dokumentacji potwierdzającej kwalifikowalność osób otrzymujących pomoc żywnościową, w tym listy wszystkich osób zakwalifikowanych do otrzymania pomocy żywnościowej (tj. do prowadzenia m.in. ewidencji oryginałów skierowań osób zakwalifikowanych oraz ich archiwizacji) oraz za monitorowanie ważności dokumentów, uprawniających osoby najbardziej potrzebujące do skorzystania z pomocy w ramach Podprogramu (tj. za weryfikację poprawności wystawionych skierowań m.in. czytelne imię i nazwisko, wypełnienie wszystkich wymaganych pól itd.). Natomiast do zadań OPL nie należy zbieranie dokumentacji potwierdzającej powód wskazany na skierowaniu do otrzymania pomocy żywnościowej w Programie FEPŻ 2021-2027.

Skierowanie powinno być wystawione przez OPS, z którym współpracuje dana OPR/OPL zgodnie ze wzorem – „Załącznik nr 5. Skierowanie do otrzymania pomocy żywnościowej w ramach Programu Fundusze Europejskie na Pomoc Żywnościową 2021-2027 – Podprogram 2023”.  Federacja Polskich Banków Żywności [FPBŻ] rekomenduje wskazywać w skierowaniu (Załącznik nr 5 – z uwzględnieniem kryteriów określonych w części II ustęp 11-12 Wytycznych IZ), jako powód główny udzielania pomocy żywnościowej: „ubóstwo”. W sytuacji, gdy OPS jako powód udzielania pomocy żywnościowej wskazał powód „inne zgodnie z art. 7 ustawy o pomocy społecznej” lub wymieniona w zapytaniu „niepełnosprawność”, odpowiedzialność za dokonaną klasyfikację spoczywa na danym OPS, jako jednostce wyznaczonej w Programie FEPŻ 2021-2027 do wydawania skierowań. Oryginał skierowania przechowuje właściwa OPL, kopie skierowań przechowuje OPS.

OPR i OPL uczestniczące w Programie FEPŻ 2021-2027 współpracują z OPS w gminach w zakresie kwalifikowania odbiorców lub weryfikacji kwalifikowalności odbiorców końcowych.

Zasadniczo wyróżnia się trzy sposoby kwalifikacji osób potrzebujących do Programu:

SPOSÓB PIERWSZY: Ośrodki Pomocy Społecznej  wydają uprawnionym osobom dokument „Załącznik nr 5. Skierowanie do otrzymania pomocy żywnościowej w ramach Programu Fundusze Europejskie na Pomoc Żywnościową 2021-2027 – Podprogram 2023” (stanowiący Załącznik nr 5 do Wytycznych IZ).

Załącznik nr 5 do Wytycznych stanowi wzór skierowania wraz z oświadczeniem o dochodach do otrzymania pomocy żywnościowej, przy czym OPS wypełnia Część A, natomiast osoba kwalifikowana do przyznania pomocy żywnościowej wypełnia część B wyłącznie, gdy jej aktualna sytuacja życiowa i dochodowa nie jest znana OPS-owi, tj. nie dysponuje on aktualnym wywiadem środowiskowym. Oryginał skierowania przechowuje właściwa OPL, a kopie skierowań przechowuje OPS.

SPOSÓB DRUGI: Ośrodki Pomocy Społecznej [OPS] przekazują Organizacjom Partnerskim Lokalnym listy osób zakwalifikowanych do Programu, pod warunkiem uzyskania zgody tych osób poświadczonych wypełnionym i podpisanym przez te osoby dokumentem „Załącznik nr 7. Oświadczenie osoby ubiegającej się o pomoc żywnościową w ramach Programu Fundusze Europejskie na Pomoc Żywnościową 2021-2027 – Podprogram 2023 (dotyczy osób zakwalifikowanych i wykazanych na liście przekazanej przez OPS)” (stanowiącym załącznik nr 7 do Wytycznych IZ. OPR i OPL zobowiązane są posiadać podpisane przez osoby znajdujące się na tej liście oświadczenia zgodnie z wyżej wymienionym Załącznikiem nr 7 (dwie kopie).

SPOSÓB TRZECI: Organizacje partnerskie kwalifikują samodzielnie  do programu osoby w kryzysie bezdomności na podstawie dokumentu „Załącznik nr 6. Oświadczenie osoby ubiegającej się o pomoc żywnościową w ramach Programu Fundusze Europejskie na Pomoc Żywnościową 2021-2027 – Podprogram 2023” (stanowiącego Załącznik nr 6 do Wytycznych IZ).

TAK. Monitorowanie ważności dokumentów uprawniających osoby najbardziej potrzebujące do skorzystania z pomocy w ramach Podprogramu jest ważnym zadaniem w katalogu zobowiązań OPL w ramach FEPŻ.

Zgodnie z zapisami Wytycznych IZ (pkt B.II.9 Wytycznych IZ) OPL są zobowiązane do  prowadzenia dokumentacji potwierdzającej kwalifikowalność osób otrzymujących pomoc żywnościową z uwzględnieniem kryteriów określonych w cz. II ust. 11-12 Wytycznych, w tym listy wszystkich osób zakwalifikowanych do otrzymania pomocy żywnościowej w danym Podprogramie, stanowiącej załącznik nr 2 do Wytycznych – „Załącznik nr 2. Lista osób zakwalifikowanych do otrzymania pomocy żywnościowej w Programie Fundusze Europejskie na Pomoc Żywnościową 2021-2027 – Podprogram 2023”.

W szczególności OPL są odpowiedzialne za monitorowanie ważności dokumentów, uprawniających osoby najbardziej potrzebujące do skorzystania z pomocy w ramach Podprogramu.

Sposób monitorowania ważności dokumentów ustala OPR i/lub OPL wspólnie z właściwym OPS, m.in. z uwzględnieniem możliwości techniczno-organizacyjnych oraz procedur obowiązujących w danym OPS, np. w odniesieniu do gromadzenia i przekazywania danych za pośrednictwem systemów elektronicznych.

Najczęściej obserwowanymi na skierowaniach błędami są:

• Brak czytelności (zwłaszcza czytelnych danych zawierających imię i nazwisko osoby wskazanej na skierowaniu) w przypadku wystawienia skierowania ręcznie.
• Wskazanie osoby samotnie gospodarującej w przypadku rodziny wielodzietnej.
• Błędy rachunkowe: ilość K/M w rodzinie, podział ze względu na wiek, podział na grupy docelowe.
• Brak uzupełnienia wszystkich pól wymaganych w formularzu skierowania.
• Wykorzystanie skierowania z innego podprogramu.
• Brak daty/brak podpisu pracownika socjalnego lub brak daty/brak podpisu beneficjenta, co w efekcie powoduje, iż dany dokument jest nieskuteczny w świetle prawa.
• Wystawienie skierowania przez OPL w imieniu OPS (!)
• Logotypy w odcieniach szarości.

W nawiązaniu do Wytycznych Instytucji Zarządzającej z dnia 08.09.2023 r. z późniejszymi zmianami i Załącznika nr 5: kwalifikacja obywateli Ukrainy jako osób najbardziej potrzebujących do pomocy żywnościowej w Programie FEPŻ 2021-2027 Podprogram 2023 odbywa się według tych samych zasad, co kwalifikacja obywateli Polski. Termin rozpoczęcia konfliktu zbrojnego nie ma w tym przypadku znaczenia.

Kryterium dochodowe obywateli Ukrainy należy zweryfikować w sposób analogiczny dla obywateli Polski. Na dochód określony w przepisach ustawy o pomocy społecznej składają się przychody wszystkich członków rodziny, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, uzyskane w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia oświadczenia/wydania skierowania, a w przypadku utraty w tym miesiącu dochodu – z miesiąca, w którym oświadczenie zostało złożone.

Wzór skierowania dla obywateli Ukrainy odnajdą Państwo na stronie MRPiPS: Podprogram 2023 – Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – Portal Gov.pl (www.gov.pl) – który stanowi Załącznik nr 5 Wzór skierowania wersja PL-UA [nowe kryterium dochodowe 12.02.2024 r.] do Wytycznych.